ROMA MİTILOJİSİ

 Roma mitolojisinin, Eski Yunan masallarına dayanan ozanların basit bir yaratması olduğunu sanmak yanlıştır. Georges Dumézil'in çalışmaları, eski Hint-Avrupa temellerine, Eski Yunanlılarınkinden çok daha yakından bağıntılı bir eski mitolojinin, Roma devletinin ilk dönemlerindeki yarı tarihsel, yarı masalsı anlatıları etkilediğini ortaya koymuştur. Roma mitolojisinin doğal olarak tarihsel bir biçime bürünme eğilimi vardır. "Silik görünümlü ve pek fazla serüveni olmayan tanrıları kapsayan gerçek Roma mitolojisi, yani anlatıların ve belli olayların eklemlenmesinden meydana gelen bu mitoloji, destan biçimini edinmiş olan ve gerçeğe uygunluk kaygısı bir yana, yukarı Ortaçağ'ın İrlanda mitolojisine çok fazla benzeyen bir kahramanlar  mitolojisidir"(Dumézil Mitra-Varuna)

Bu temeller üstünde, çeşitli efsanelerden (Janus ve Saturnus,Aeneas, Romulus ve Remus, krallık çağı efsaneleri) oluşan ve Roma'nın kökenini açıklayan geniş bir çevrim, yavaş yavaş ortaya kondu. Burada, Eski Yunan mitolojisinden alınan öğeler, Etrüks (Tarcho) ya da İtalya (Turnus, Latinus) kahramanalarının  yaşamları, geleneksel halk anlatıları birbirine karışmıştı.Bunalrın çoğu, yabancı bir dinsel töreni (Anna Perenna), bir tabuyu (Carmenta), ne olduğu anlaşılmayan bir sanat yapıtını (Roma dişi kurdu) açıklamak gereksiniminden doğuyordu.

Bu efsanelerin ya da menkıbelerin taşıdığı sözde-tarihsel özellik, eski Hint Avrupa (Quirinus, Romulus'a benzetiliyordu) ve İtalya (Latium tanrısı haline gelen Janus, Saturnus, Picus, Faunus) tanrılarının insanlaştırılmasını açıklar. Aynı etkiyi özellikle Ovidius ve Vergilius olmak üzere Latin ozanlarının yarattıkları efsanelerde de buluyoruz: Sözgelimi, Flora, Pomona, Vertumnus, Camilla efsaneleri. Burada Eski Yunanlılardan alınan önemli öğelere, halk geleneğinden çıkarılmış şu ya da bu ölçüde önemli öğeler de eklenmektedir. Bu gelenek, Roma'nın kökenlerine dolaylı olarak bağlı olan Roma Herkülü'ne ilişkin küçük çevrimi yaratacak kadar güçlü olmuştur. Pön savaşlarından önce, bazı Eski Roma tanrıları, özellikleri aşağı yukarı benzer olan bazı büyük Eski Yunan tanrılarına benzetilmiştir. Bu benzetmeler, sözü edilen tanrılara daha da önem kazandırmış, ama onların kendilerine özgü efsanelerin ortaya çıkmasını engellemiştir (daha başlangıçta kökenle ilgili efsanelere karışan Saturnus ve Mars, bunun dışında kalan biricik örneklerdir). Klasik dönem Roma dininde, Jüpiter Zeus'a, Juno Hera'ya, Neptunus Poseidon'a, Minerva Athena' ya , Orcus ya da Dis Pater (ya da Pluton) Hades'e, Ceres Demeter'e, Vesta Hestia'ya, Diana Artemis'e, Venüs Afrodit'e, Mars Ares'e, Marcurius Hermes'e, Vulcanus Hephaistos'a , Saturnus kronos'a, Ops Rea'ya, Proserpina Persephone'ye, Liber (ya da Bacchus) Dionysos'a, Silvanus Pan'a denk düşer.

kaynak: Gelişim Hachette Genel Kültür Yayınları