SULTAN MELİKŞAH KİMDİR?
TRT 1 Ekranlarında yayınlanan "Uyanış: Selçuklu" dizisinden tanıdığımız
Sultan Melikşah'ın hayatı;
MELİKŞAH'IN VELİAHT OLUŞU
Salim Koca Alp Arslan'ın Oğlu Melikşah' Selçuklu tahtıı iiçin hazırlanması ve veliaht tayin etmesi üzerinde durur. Melikşah, Sultan Alp Arslan'ın 10 oğlundan biridir. Melikşah, kardeşleri arasındaki yaş sıralamasında ikinci sırada gelmektedir. Yani sultanın ikinci ikinci büyük oğluydu. 1055 yılında Belh şehrinde doğmuştur.
Sultan Melikşah
Sultan Alp Arslan, oğlu Melikşah'ı tecrübeli vezir nizamülmülkün denetiminde bir miktar kuvvet ile Nahcivan'da kurdurduğu ordugahta bıraktı.Kendisi de ordusunun büyük bölümü ile Gürcistan üzerine yürüdü. Sultan Alp Arslan
Selçuklu ordusu ile gürcü toprakları üzerinde geniş bir akın harekatında bulunurken, Doğu Anadolu'ya girdiler; Van Gölü civarında birçok müstahkem şehir ve kaleler fethettiler. Şehzade Melikşah, yapılan tüm saldırılarda tıpkı büyük Türk komutanları gibi en önde çarpışarak, yaşının kat kat üzerinde çok büyük yetenek ve başarı gösterdi.
Alp Arslan Siyasi vasiyet olarak da Melikşah'ı işaret etmiştir. Malazgirt savaşından hemen önce hatununa ve Vezir Nizamülmülk'e ayrı ayrı yazdığı mektuplarda bu siyasi vasiyetnamesini şu şekilde belirtmiştir. "Ben düşmana karşı yürüyorum. Sağ kalırsam bu, Tanrı'nın bir lütfudur. Şehit olursam rahmet ondandır. Benim yerime geçecek olan oğlum Melikşah'tır."
Sultan Alparslan
Meliklik, hükümdarlık müddeti yirmi sene idi, ilk melikliği babası Alp Arslanın öldürüldüğü 465 (1072-1073) senesinden sonradır,
- 38 sene yaşamıştır.
- Dokuz oğlu vardır.
Zübeyde hanımdan Berkyaruk, Terken (Türkan) Hatundan Ahmed bin Melikşah, Muhammed Bin Melikşah Beşuli adındaki bir cariyeden doğmuştur, Sencer bin Melikşah Sultan Muhammedin Annesinden doğmuştur, El melik tuğrul Melikşah, Davud bin Melikşah Terken (Türkan) hatundan doğdu ve Emir Hammar.
Melikşah Önündeki engelleri aştıktan sonra imparatorluk merkezini İsfahan'a nakletti. Anadolunun fethine girişebilirdi.1090 yılında Orta Asya'da Büyük Selçuklu İmparatorluğu sınırları Çin Seddine dayanıyordu.
Hasan Sabbah imparatorluk için tehlikeli olmaya başlamıştı. Bu yazımızda daha detaylı bir şekilde bulabilirsiniz.
Kaynaklar Melikşah ile vezirinin arasının sonraları açıldığını kaydederler. Bu konuda en büyük suçun, Melikşahın zevcesi Terken Hatun'a ait olduğu söylenir. Terken Hatun'un, veliaht olan Melikşah'ın büyük oğlu Berkyaruk'un yerine, tahta kendi oğlu 4 yaşındaki Mahmud'un varis olmasını istiyor ve arzusunun gerçekleşmesine engel olarakta Nizamülmülk'ün üzerinde görüyordu. Sultanı ona karşı kışkırttı. Ancak asıl anlaşmazlığa sebep olan olayın, Vezirin, Merv valiliğine getirilmiş olan oğlunun, orada Melikşah'ın yakınlarına sert muameleler yapılması olduğu anlaşılmaktadır.
Terken Hatun
Melikşah, ölümüne yakın yıllarda, Melikşah'ın ihtiyar veziri Nizamülmülk ile arası yavaş yavaş açılmaya başladı. Bunun başlıca sebebi, ihtiyar vezirin gittikçe daha fazla nüfuz kazanmasıydı. Sultan ise hem devlet işlerini tamamiyle eline almak, hem de devlet yeni bir vehçe vermek arzusundaydı.
Nizamülmülk'le. Öteden beri nüfuz mücadelesine girişen devlet erkanından Tacülmülk'ün şahsında bir müttefik Terken Hatun da kendi oğlunun tahta geçmesine başlıca engel olarak gördüğü vezir aleyhine Sultanı tahrik ediyordu. Çünkü vezir, Melikşah'ı büyük oğlu Berkyaruk'un veliaht olmasını istiyordu. Hata bu husustaki kanuni formalite yerine getirilmişti.
Melikşah, veziriyle arası ciddi şekilde bozuk iken, 1092 Ekiminde yeniden Bağdat'a hareket etti. Hemen arkasından da Nizamülmülk yola çıktı. Ancak yolda kendisine istida vermek isteyen bir Hasan Sabbah fedaisi tarafından öldürüldü. (Nizamülmülk 14 Ekim 1092'de, ardından Melikşah 19 Kasım 1092'de öldü.)
Melikşah vezirinin ölümüne çok üzüldü. Vezirin ölümü Terken Hatun'un işine çok yaradı. Ölen vezirin yerine, Terken Hatun'un vezir olan Tacülmülk getirildi. Berkyaruk da veliahtlıktan düşürülerek, Terken Hatun kendi oğlunu veliaht yapmayı başardı.
Melikşah'ın vakitsiz ölümü ile dünyanın o zaman en büyük devletinin başına kimin geçeceği, yeni hükümdarın bu iki büyük adamın yerini tutup tutmayacağı devletin mukadderatı bakımından önemli bir mesel idi. Bir dönüm noktası olan böyle bir zamanda ortada iki aday vardı; Melikşah'ın büyük oğlu Berkyaruk, en küçük oğlu Mahmud. Diğer oğulları, Mehmed ile Sancar henüz başlangıçta tahta geçmek gayesini gütmedikleri görülüyor.
Yorumlar
Yorum Gönder