ESKİ YUNAN MİTOLOJİSİ

 Eski Yunanlılarda tanrıların ortaya çıkışıyla ilgili gelenekler birbirinden farklı ve çok sayıdaydı. Orpheusçu geleneğe göre, ilk tanrılar Gece ve Kaos'tu. Gece, kabuğu ikiye bölünerek Gökyüzü (Uranus) ile Yeryüzü'nü (Gaia) ortaya çıkarmış olan bir yumurtadan Eros'u meydana getirmişti. Bunlardan da Okeanos-Tethys çifti doğmuştu ve buu çift, bütün öteki tanrıların kaynağıydı. Hesiodos, kökenlerini ve ilişkilerini açıklamadığı bu ilk üç varlıktan, yani Kaos, Gia ve Eros'tan sonra tanrıların soyağacında üç kuşağın art arda geldiğini söyler: Uranos'un kuşağı;Kronos'un (Latinlerin Saturnus'u) ve kardeşleri Uranidlerin (Uranos'un oğulları) ya da Titanların kuşağı; Zeus'un ve kardeşleri Kronidlerin (Kronos'un oğulları) ya da Olympialıların kuşağı. İkinci kuşak, birinciyi tahtından indirir, üçüncü de aynı biçimde ikinciyi tahtından indirir. Uranos, çocuklarının kendi yerine geçeceğinden korkar ve onları Gaia'nın göğsünde saklar; oğlu Kronos da , aynı nedenden ötürü, kendi çocuklarını yer. Her iki durumda da baba, en küçük erkek çocuğu tarafından tahttan indirilir: Kronos, Uranos'u yaralar ve bu yaradan tanrıça Afrodit doğar. Ama bu sefer o da, Zeus tarafından zincire vurulur. Zeus'un zorbalığı, tanrılar ile Titanlar arasındaki savaşın sonunu belirler. Bu, yeryüzü üstündeki büyük altüstoluşların dönemidir ve bundan daha iyi bir yaşam biçimi doğar. Olympialıların yenilgiye uğrattıkları Titanalar, toprak altındaki tunçtan br hapishane olan Tartaros'a kapatılırlar. Hesiodos'un bir başka öyküsüne göre de, Titan İapetos'un oğlu Prometheus, insan ırkının yaratıcısıdır. İnsa ırkı, Tufan yüzünde ortadan kalkmış ve canlı olarak yalnızca Deukalion ile Pyrrha kalmış ve bunların arkalarına attıkları taşlardan, yani 'toprağın kemikleri' neden insanlar yeniden ortaya çıkmıştır.

Sonuncu kuuşak, evrenin yüce efendisi, 'tanrıların ve insanların babası' Zeus'un başkanı olduğu Olympialıların kuşağıdır. Zeus'un erkek ve kız kardeşleri bazı çocuklarıyla birlikte Tanrıların Ulu Kurultayı'nı (Ölümsüzler) oluştururlar; ambrosia ve balözü yiyerek beslenirler, toplantılarını Olympos'ta yaparlar; Hades (Latinerin Platon'u) ise Cehennemlerde hüküm sürer. Bunlar, ev tanrıçası Hestia, tarım tanrıçası Demeter, evlilik tanrıçası ve Zeus'un resmi karısı Hera, denizler tanrısı Poseidon'dur. Zeus'un soyu sayısız denecek kadar kalabalıktır; doğal ve insansal, zamandışı ve tarihsel olan en sıradan gerçeklikleri bile kapsar.

Nitekim, Uranos'un kızları olan dişbudak koruları perileri Meliadlar dışında bütün su perileri Nympheler, Zeus'un kızlarıdır ve bunlar, Naias, Oreas, Dryas adlarını alarak kaynakları, dağları, koyakları, korulukları simgelerler. Nitekim kahramanların (bunlara, canavarları ve doğaüstü hayvanlarıda katmak gerekir) sayısı yüzleri aşar ve kentleri, sanatları, bilimleri kuran ya da cinayetler işleyen, mutsuz ve lanetlenmiş bu varlıklar da tanrılardan, yani en sonunda Zeus'tan gelirler, âşık olurlar ve durmadan çoğalırlar.

kaynak: Gelişim Hachette Genel Kültür Yayınları